Wyniki badań:
Opracowano metody syntezy nowych laktonów terpenoidowych z układem p-mentanu. Związkami wyjściowymi były izomeryczne R-(+) i S-(-) pulegon. W czteroetapowych syntezach, z dobrymi wydajnościami, otrzymano d-hydroksy-g-laktony o spiranowym układzie pierścieni oraz d-keto-g-laktony jako produkty ich utlenienia. Zsyntezowano również d-hydroksy-g-laktony i g-hydroksy-d-laktony o skondensowanym układzie pierścieni. Połączenia te otrzymano w postaci czystych enancjomerów.
Uzyskane laktony poddano testom biologicznym na aktywność antyfidantną w stosunku do szkodników magazynów zbożowych: trojszyka ulca, wołka zbożowego i skórka zbożowego oraz w stosunku do szkodników upraw roślinnych: stonki ziemniaczanej i mszycy brzoskwiniowo-ziemniaczanej.
Sposoby otrzymywania laktonów ze względu na ich aktywność biologiczną zostały zgłoszone do ochrony patentowej.
Nowe laktony okazały się wysoko aktywnymi deterentami pokarmowymi w stosunku do badanych owadów, szczególnie w stosunku do stonki ziemniaczanej.
Wnioski do praktyki:
Laktony uzyskane w wyniku syntez mogą znaleźć zastosowanie w praktyce do ograniczania populacji szkodliwych gatunków owadów. Ich aktywność manifestująca się znacznym ograniczeniem żerowania larw i chrząszczy stonki ziemniaczanej pozwala mieć nadzieję, że mogą one być stosowane do zwalczania tego szkodnika w uprawach polowych.
Na podkreślenie zasługuje ich izoprenoidowa struktura, która zapewnia łatwą biodegradowalność preparatów w środowisku naturalnym.
